رضا اردکانیان (زاده ۱۳۳۷ یزد) دیپلمات، سیاستمدار، مدرس دانشگاه و مدیر ارشد اجرایی ایرانی است، که هم‌اکنون در دولت دوازدهم به‌عنوان وزیر نیرو، همچنین دانشیار دانشگاه صنعتی شریف فعالیت می‌کند. وی دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی عمران از دانشگاه صنعتی شریف، کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب و دکترای مدیریت منابع آب از دانشگاه مک‌مستر است. اردکانیان فعالیت سیاسی خود را از سال ۱۳۶۴ به‌عنوان رئیس دفتر وزیر کشور آغاز کرد و از ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸ معاونت امور عمرانی وزارت کشور را بر عهده داشت. او در سال ۱۳۶۸ به وزارت نیرو رفت و در۱۳۶۸ تا ۱۳۷۰ معاون برنامه‌ریزی و هماهنگی امور اقتصادی وزیر نیرو بود. وی از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۰ به‌عنوان قائم‌مقام وزیر نیرو فعالیت می‌کرد و از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ نیز معاونت وزیر نیرو در امور آب را بر عهده داشت.

زندگی‌نامه:

رضا اردکانیان در سال ۱۳۳۷ در شهر یزد زاده شد. دوره ابتدایی را در اصفهان سپری کرد و بخشی از دوره دبیرستان را در تهران و بخشی دیگر را در یزد به اتمام رساند. اردکانیان در سال ۱۳۶۲ کارشناسی مهندسی عمران را از دانشگاه صنعتی شریف اخذ نمود. وی فعالیت شغلی خود را از وزارت کشور آغاز کرد و از ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶ ریاست دفتر وزیر کشور وقت؛ علی‌اکبر محتشمی‌پور را بر عهده داشت و در فاصله سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸ نیز به‌عنوان معاون امور عمرانی وزیر کشور فعالیت می‌کرد. او از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۰ معاون برنامه‌ریزی و هماهنگی امور اقتصادی وزیر نیرو بود. اردکانیان از سال ۱۳۷۰ تحصیلات تکمیلی خود را آغاز کرد و در سال ۱۳۷۲ کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب و در ۱۳۷۶ دکتری مدیریت منابع آب را از دانشگاه مک مستر (کانادا) دریافت نمود.

سوابق پژوهشی:

• مدیر مؤسس انستیتو دانشگاه سازمان ملل UNU-FLORES در زمینه مدیریت بهم پیوسته منابع زیست محیطی آب، خاک و پسماند
• عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی شریف (۱۳۷۸تاکنون)
• استاد تمام دانشگاه فنی درسدن آلمان، دانشکده علوم محیط‌زیست (۱۳۹۳تاکنون)
• هیئت‌امنا دانشگاه صنعتی شریف (۱۳۸۴-۱۳۷۸)
• استاد مدعو دانشگاه بن، دانشکده کشاورزی (۱۳۸۷-۱۳۹۰)
• مدیر مؤسس مجله تحقیقات منابع آب ایران (۱۳۸۳-۱۳۹۰)
• عضو هیئت تحریریه ژورنال بین‌المللی برق‌آبی‌ها (۱۳۸۱-اکنون)
• هیئت‌امنا دانشگاه صنعت آب برق - شهید عباسپور (۱۳۸۰-۱۳۸۴)
• رئیس انجمن علوم و مهندسی منابع آب ایران (۱۳۸۰-۱۳۸۶)

معاونت وزارت کشور:

رضا اردکانیان از مهرماه سال ۱۳۶۴ به‌عنوان مشاور و مسئول دفتر وزیر کشور با علی‌اکبر محتشمی‌پور همکاری‌اش را آغاز کرد، که تا دو سال در این سمت و سپس از ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸ به‌عنوان معاون امور محلی و عمران شهری وزیر کشور فعال بود. تغییر ساختار معاونت امور محلی و عمران شهری به معاونت هماهنگی امور عمرانی وزارت کشور جز کارنامه فعالیت این دوره وی محسوب می‌شود. تغییر ساختار معاونت مزبور به دلیل دور نگاه‌داشتن وزارت کشور در ستاد و معاونت‌ها در استانداری‌ها از مدیریت تفضیلی امور شهرداری‌ها بود، تا زمینه برای اجرا قانون شوراها و تشکیل شوراهای اسلامی شهرها فراهم شود.

معاونت وزارت نیرو:

از نیمه سال ۱۳۶۸ و در پایان دولت میرحسین موسوی در وزارت نیرو (دوره بیژن نامدار زنگنه) همکاری خود را با تأسیس و اداره معاونت برنامه‌ریزی و هماهنگی امور اقتصادی این وزارتخانه، تا سال ۱۳۶۹ ادامه داد. این معاونت به‌منظور ایجاد هماهنگی بیشتر بین بخش‌های ستادی حوزه برق و آب وزارت نیرو بود. در ابتدای دولت محمد خاتمی در سال ۱۳۷۷، از سوی وی برای همکاری با دولت وقت، دعوت شد و به‌عنوان قائم‌مقام وزارت نیرو در دوره حبیب‌الله بی‌طرف از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۰ فعالیت نمود. در دولت دوم محمد خاتمی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ به‌عنوان معاون وزیر نیرو در امور آب، مدیرعامل و رئیس هیئت‌مدیره شرکت مدیریت منابع آب ایران به همکاری خود ادامه داد.

در بخش فعالیت‌های برون‌مرزی آب کشور و آنچه امروز از آن به‌عنوان ((دیپلماسی آبی) ) یاد می‌شود، در این دوره می‌توان به عملیاتی نمودن معاهده هیرمند در همکاری نزدیک با کشور افغانستان، احداث و به بهره‌برداری رساندن سد دوستی در همکاری با ترکمنستان، احداث سد خدا آفرین بر روی رودخانه مرزی با جمهوری آذربایجان و نیز مهار آب‌های مرزی در غرب کشور نام برد. در همان زمان و درحالی‌که پیش‌بینی ورود به دوران مدیریت توأمان عرضه و تقاضا (برنامه چهارم توسعه) و سپس مدیریت تقاضا (برنامه‌های بعدی توسعه) و چالش‌های مرتبط با آن می‌شد، نسبت به ظرفیت‌سازی نهادی برای مدیریت آب کشور و متناسب با چالش‌های پیش رو در سطح ملی و منطقه‌ای پرداخته شد که اهم آن‌ها به شرح زیر است:

• سیاست‌های کلی نظام مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام
• راهبردهای بلندمدت توسعه منابع آب کشور مصوبه هیئت‌وزیران
• سیاست‌های کلی ناظر بر برنامه چهارم توسعه
• شناسایی عرصه مدیریت آب به عنوان یک (فرا بخش) توسط هیئت‌وزیران و تصویب (( سند ملی فرا بخشی مدیریت منابع آب) )
• مصوبه هیئت‌وزیران در خصوص تشکیل کمیسیون آب‌های مرزی و منابع آب مشترک در هیئت‌وزیران و اجازه تأسیس ((مرکز ملی مطالعات آب‌های مرزی
• مصوبات شورای عالیامنیت ملی در خصوص ((رفع آلودگی منابع آب) ) و ((مهار آب‌های مرزی) )

ازجمله دیگر فعالیت‌های دوره معاونت آب او در وزارت نیرو، استقرار شرکت مادر تخصصی منابع آب کشور و تأسیس مرکز تحقیقات آب کشور بود.

همکاری با سازمان ملل متحد:

از سال ۱۳۸۶ تا پایان ۱۳۹۴ رضا اردکانیان به‌عنوان مدیر مؤسس دفتر دهه بین‌المللی آب سازمان ملل متحد در شهر بن، آلمان دفتر UN-WATER، مشغول به‌کار بود. در این مدت همکاری مستقیمی با همه آژانس‌های سازمان ملل که در فعالیت‌های آب، بهداشت و محیط‌زیست فعال هستند، شکل داد که درنتیجه آن ۱۷۵ پروژه ظرفیت‌سازی عمدتاً در مناطق درحال‌توسعه دنیا به اجرا درآمد. در سال ۱۳۹۱ از طرف معاون دبیر کل سازمان ملل و رئیس دانشگاه این سازمان، تأسیس انستیتوی جدیدی از دانشگاه سازمان ملل درزمینه مدیریت منابع و زیست‌محیطی (آب، خاک، پسماند) به او محول شد که به‌عنوان مدیر مؤسس این انستیتو در شهر درسدن، آلمان مشغول به‌کار است. برای اولین بار پس از تأسیس دانشگاه سازمان ملل در سال ۱۹۷۳ این دانشگاه با مجوز مجمع عمومی سازمان ملل، نسبت به ارائه دوره‌های تحصیلات تکمیلی و صدور مدرک اقدام نموده است، که در پی آن این انستیتو توانست که دوره دکترای مشترک با دانشگاه فنی درسدن TU Dresden را راه‌اندازی نماید. به همین دلیل وی از سال ۱۳۹۳ به‌عنوان استاد تمام منتخب co-opted   دانشکده علوم محیط زیستی دانشگاه فنی درسدن منصوب شده است.

وزارت نیرو:

حسن روحانی، اردکانیان را در مهر ۱۳۹۶ به‌عنوان وزیر نیرو برای کسب رأی اعتماد به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد. وی در ۷ آبان ۱۳۹۶ با ۲۲۵ رأی موافق، ۳۸ رأی مخالف و ۱۳ رأی ممتنع، از مجموع ۲۷۶ رأی مأخوذه، به‌عنوان وزیر نیروی دولت دوازدهم انتخاب شد.

سایر فعالیت ها:

• سرپرست معاونت اروپایی دانشگاه سازمان ملل متحد، بن-آلمان (۱۳۸۸-۱۳۹۰)
• مشاور ویژه معاون دبیر کل سازمان ملل در آسیای مرکزی (۱۳۸۷-۱۳۹۱)
• هماهنگ‌کننده کارگروه برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی دهه جدید بین‌المللی آب، مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد (۱۳۹۷-۱۴۰۷)
• عضویت کمیته علمی WMO در برنامه پژوهش تغییر اقلیم (۱۳۹۰-۱۳۸۶)
• عضویت شورای حکام مؤسسه آموزشی آب یونسکو UNESCO-IHE، دلفت-هلند (۱۳۸۲-۱۳۸۶)
• عضویت شورای بین‌الدول UNESCO-IHP، پاریس، فرانسه (۱۳۸۱-۱۳۸۴)
• معاون هیئت رئیسه UNESCO-IHP، پاریس، فرانسه (۱۳۸۱-۱۳۸۳)

فعالیت‌های بین‌المللی:

• رئیس کمیته ملی آبیاری و زهکشی در ایران (۱۳۸۰-۱۳۸۴)
• عضویت هیئت‌مدیره IHA، انجمن بین‌المللی برق‌آبی‌ها (۱۳۸۳-۱۳۸۵)

فعالیت‌های منطقه ای:

• مدیر مؤسس مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری تحت پوشش یونسکو در تهران - RCUWM با مشارکت ۱۱ کشور در سطح وزرای آب و محیط‌زیست و سازمان‌های بین‌المللی (۱۳۸۱)
• مشارکت در تأسیس مرکز بین‌المللی قنات و سازه‌های تاریخی هیدرولیکی تحت پوشش یونسکو در یزد (۱۳۸۳)

مرکز RCUWM که در حال حاضر نیز فعال است، در آن زمان توانست پروژه‌های مشترک همکاری در بخش آب با کشورهای منطقه ازجمله عمان، افغانستان و تاجیکستان را به انجام برساند. ازجمله این پروژه‌ها، تهیه طرح جامع آب در حوضه آبریز کابل و نیز انتقال آب آشامیدنی به شهر زرنج، مرکز ایالت نیمروز افغانستان بود، که با همکاری دستگاه‌های ستادی ازجمله وزارت امور خارجه و نهاد ریاست جمهوری، زمینه‌ساز اجرای عملی معاهده متوقف‌شده هیرمند، پس از ۳۰ سال شد و در پی امضای یادداشت تفاهم همکاری بین روسای جمهور ایران و افغانستان، برای اولین بار پس از امضای معاهده در ۱۹۵۱، کمیساریای مشترک رودخانه هیرمند تشکیل و تعهد افغانستان در تأمین حق آب ایران از رودخانه هیرمند با رعایت ترتیبات فنی عملیاتی گردید. مدل تأسیس مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری در تهران توسط یونسکو در سایر نقاط جهان نیز به‌کار گرفته شد و هم‌اینک تعداد زیادی از این مراکز در مناطق مختلف تأسیس و مشغول به فعالیت می‌باشند.